Cuộc chiến của "bộ tứ siêu đẳng" Apple, Facebook, Google và Amazon

Mười năm nữa nhìn lại, liệu trong bộ Tứ hôm nay, ai mất ai còn? Câu trả lời ấy phụ thuộc rất nhiều vào cách mà Apple, Google, Facebook, Amazon sẽ hành xử trong thời gian tới đây.

Chúng ta đang chứng kiến 1 xã hội công nghệ thông tin thay đổi như vũ bão. Và với sự nổi lên của "bộ Tứ" Google, Apple, Facebook, Amazon. Làng công nghệ thế giới hứa hẹn sẽ sớm "nổi sóng".
Cách đây mới chỉ không lâu, chúng ta có thể tóm tắt về Tứ Đại Gia của thế giới công nghệ một cách thuần túy và ngắn gọn như sau: Apple sản xuất phần cứng, Google là công ty cung cấp dịch vụ tìm kiếm, Facebook đơn thuần là 1 mạng xã hội và Amazon là trang web bán hàng. Nhưng đến thời điểm hiện tại, những định nghĩa ấy dường như không còn đúng nữa khi mà Google luôn tìm cách nhúng mũi vào mảng HĐH cho thiết bị di động, xen vào việc làm ăn của Facebook với Google+.

Và không chỉ duy nhất Google tìm cách xen vào chuyện làm ăn của người khác, Amazon cũng trở thành cái gai trong mắt Apple với Kindle Fire, Facebook có vẻ tỏ ra rất thích thú với ý tưởng về 1 chiếc "Facebook Phone" để tránh sự lệ thuộc vào Apple. Trong khi đó, bản thân Apple, với những đơn kiện theo kiểu "chỉ gà mắng chó" nhằm vào Android, và gián tiếp là đánh vào Google cũng đã tuyên bố ngầm rằng: "Bất kỳ kẻ nào muốn thách thức sức mạnh của Táo Khuyết đều sẽ phải trả giá".

Có thể nói không ngoa rằng ngoài "bộ Tứ" kể trên, ở thời điểm hiện tại hầu như không có một công ty nào đủ sức bàn chuyện "phân chia thiên hạ". Những ví dụ điển hình là HP, RIM, Nokia và thậm chí là cả "gã khổng lồ" Microsoft. Tự tin vào vị thế số 1 thị trường PC, HP muốn "dằn mặt" Apple bằng TouchPad và lập tức ăn "quả đắng" khi chiếc tablet này chỉ tồn tại được có 49 ngày, HP đành "bỏ của chạy lấy người" sau đó sa thải CEO của mình. RIM, Nokia đối đầu iPhone và Android của Apple, Google bằng những nỗ lực yếu ớt và ngày càng bị lấn lướt.



Ngay cả Microsoft, sau nhiều năm thất bại với việc thâm nhập thị trường tiêu dùng cá nhân, đến nay mặc dù vẫn là 1 công ty rất lớn nhưng đã đánh mất vị thế dẫn đầu của mình mà chỉ còn cách chống đỡ những công kích của Google và Apple 1 cách rất yếu ớt.
Nói 1 cách ngắn gọn: Bộ mặt của thế giới công nghệ đã khác rất nhiều trong năm vừa qua, và phần còn lại của 2011 cũng như những gì sẽ xảy ra trong 2012 sẽ phụ thuộc vào kết quả của cuộc đối đầu giữa bộ Tứ này. Thế "chân bàn" thiên hạ chia... bốn dường như chưa bao giờ rõ ràng như bây giờ. Và cũng chưa bao giờ giữa các công ty trong "bộ Tứ" sự cạnh tranh lại sôi sục và khó đoán định như hiện tại.

Vì vậy, cũng chưa bao giờ chúng ta cần 1 cuốn "sổ tay" để định hướng trong trận chiến giữa các đại gia công nghệ như bây giờ. Và bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc có được 1 cái nhìn tổng quan và toàn diện hơn về cuộc chiến giữa bộ Tứ trong thời gian tới.
1. Chung một con đường
Có một điều chúng ta nên hiểu: Không 1 công ty nào trong bộ Tứ muốn tiết lộ về kế hoạch cụ thể của mình. Facebook có sản xuất smartphone hay không? Apple liệu có tham gia thị trường trung cấp và bình dân? Google sẽ làm gì với Google +? Bước đi tiếp theo của Amazon sau Kindle Fire là gì? Những câu hỏi đó đều là những câu hỏi không có câu trả lời. Ít nhất là cho tới thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên có những mục tiêu chung mà cả 4 công ty trên đều đang theo đuổi: Tối ưu hóa dịch vụ (sản phẩm) mà mình cung cấp, cách tân phương thức khách hàng tương tác và sử dụng dịch vụ, mở rộng thị phần, tăng lợi nhuận, giảm chi phí... Tất cả đều là những nguyên lý cơ bản của công việc kinh doanh.

Mặc dù cách tiếp cận những nguyên lý cơ bản ấy của 4 công ty có thể khác nhau, có 3 điểm chung sau đây giữa tất cả bọn họ:
Phần cứng

Không ai bảo ai, dường như tất cả thế giới đều đang thừa nhận lý thuyết của Steve Jobs về 1 kỷ nguyên "hậu-PC" đang tới gần. iPad, iPhone, Android Phone, Kindle Fire và có thể là cả 1 chiếc Facebook Phone... Tất cả đều là những sản phẩm ra đời từ lý thuyết ấy. Về cơ bản, Steve Jobs cho rằng trong thời gian tới, các sản phẩm PC truyền thống như laptop, desktop sẽ dần trở thành thứ yếu trong khi smartphone, tablet sẽ lên ngôi. Tương lai của các sản phẩm công nghệ sẽ phải là nhẹ hơn, mỏng hơn, dễ sử dụng hơn và có tính di động cao hơn.
iPhone, iPad giúp Apple vượt lên thành công ty có giá trị lớn nhất thế giới. Android sẽ giúp Google vững bước trong những năm tới, Kindle Fire và các sản phẩm sau nó là tấm vé của Amazon khi bước vào kỷ nguyên mới và Facebook, với bản chất càng ngày càng tích hợp sâu vào smartphone và tablet đã được "đặc cách" khi bước vào kỷ nguyên hậu-PC. Bất kỳ ai không hiểu điều này sẽ phải chết. Và đừng ngạc nhiên khi thấy năm 2012 là năm mà các cuộc đối đầu sẽ xoay quanh vấn đề thiết bị di động như smartphone, tablet là chủ yếu.

Nội dung số

Đã từng có thời chúng ta đọc sách giấy, xem báo giấy, nghe nhạc bằng đĩa CD, cài phần mềm bằng đĩa DVD. Những ngày ấy đã qua từ rất lâu. eBook đã trở thành 1 trong những nguồn thu quan trọng của Amazon, Apple lập tức tung ra iBook để cạnh tranh. AppStore của Apple và Android Market cạnh tranh từng bước 1. Thậm chí Kindle Fire của Amazon cũng là 1 chiếc tablet ra đời với mục đích chính là để khuyến khích người sử dụng tiêu dùng các nội dung của Amazon như eBook, nhạc số... Nếu bạn chưa nhận ra thì bây giờ bên cạnh cuộc chạy đua phần cứng, cuộc chạy đua phân phối nội dung số cũng quyết liệt không kém, dù có phần thầm lặng hơn. Mục tiêu rất đơn giản: Người thắng là kẻ đem lại cho khách hàng cách mua, sử dụng nội dung số thuận tiện, nhanh chóng và dễ dàng nhất. Năm 2012 bạn sẽ được chứng kiến điều đó rõ ràng hơn.

Về mảng phân phối nội dung số, dường như chỉ có Amazon xứng tầm đối đầu với Apple.
Dữ liệu và thông tin

Google là 1 công ty quảng cáo và Facebook cũng vậy. Cách "làm tiền" của Google và Facebook có thể gói gọn trong 1 câu: Quảng cáo đúng người, đúng lúc. Và để biết được ai đang cần gì vào lúc nào, Facebook và Google cần dữ liệu về sở thích, mối quan tâm của cộng đồng sử dụng. Google + và Facebook đều ra đời với mục đích này. Mỗi lần bạn "like" hay "+1" 1 đường link, 1 sản phẩm, 1 trang web, 1 ban nhạc... Facebook và Google sẽ hiểu cần phải quảng cáo gì cho bạn để đạt được hiệu quả cao nhất.
800 triệu người dùng của Facebook và hàng tỉ người sử dụng Google Search đã cung cấp cho 2 công ty này 1 "bản đồ" tương đối hoàn chỉnh về cả xã hội loài người. Bên cạnh việc nâng cao trình độ "mồi chài" của các quảng cáo những hiểu biết ấy của Facebook và Google có thể được "dịch" ra để trả lời câu hỏi "khách hàng sẽ mua gì, muốn gì, cần gì?" Và những câu hỏi ấy là những thứ mà Apple và Amazon vô cùng quan tâm. Vì thế hãy tin tưởng rằng trong thời gian tới, cuộc chạy đua giành giật dữ liệu và "hồ sơ" của người sử dụng trên toàn thế giới cũng sẽ là 1 cuộc chạy đua giúp định hình lại cả thế giới công nghệ. Hãy tưởng tượng việc Apple tung ra 1 công cụ tìm kiếm của riêng mình, hay Amazon tự tạo dịch vụ mạng xã hội bạn sẽ hiểu những gì tôi muốn nói.
Cả ba yếu tố trên đều có mối quan hệ qua lại, cộng sinh lẫn nhau. Nội dung số sẽ quyết định cách định hình phần cứng để phù hợp với nó, chẳng hạn thực tế đã chứng minh 1 chiếc tablet 7inch sẽ phù hợp với việc đọc ebook hơn 1 chiếc tablet 10inch. Phần cứng mà cụ thể là smartphone, tablet ngày càng gắn bó với con người hơn PC truyền thống và sẽ quyết định cách mà 1 người tương tác với các MXH, cũng như với nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến dữ liệu và thông tin. Cuối cùng, thông tin thu thập được từ người sử dụng sẽ giúp "đổ xăng" cho những công ty sống nhờ vào quảng cáo như Google, Facebook, đồng thời là cơ sở để Amazon, Apple định hình lại cả phần cứng và nội dung số của mình.
Sẽ là rất sai lầm nếu như cho rằng cuộc chạy đua của bộ Tứ chỉ xoay quanh số lượng. Mà bên cạnh đó sẽ là sự cải thiện về chất lượng thậm chí là tạo ra hẳn 1 dòng sản phẩm mới như Apple đã làm. Đừng quá ngạc nhiên khi trong thời gian tới chúng ta được chứng kiến những dịch vụ, sản phẩm hoàn toàn mới không giống với bất kỳ thứ gì mà chúng ta từng thấy trước đó.
2. Chiến tranh là điều không thể né tránh
Khi mà bộ Tứ cùng đi chung trên 1 con đường, cùng chia sẻ 1 triết lý, 1 quan niệm. Hệ quả tất yếu là sẽ phải xảy ra va chạm.
Apple tuyên bố rằng mình "không ngán" Kindle Fire nhưng có vẻ như đó là 1 tuyên bố quá vội vàng. Steve Jobs từng khẳng định rằng các tablet màn hình 7inch như HTC Flyer, Galaxy Tab 7 là quá nhỏ và sẽ "chết khi vừa ló mặt". Và ông đã đúng trong suốt thời kỳ trước khi Kindle Fire ra mắt. Kindle Fire đã chứng tỏ rằng giữa iPhone và iPad vẫn còn chỗ cho 1 chiếc tablet 7inch với giá 200$ trỗi dậy. Hiện giờ Apple có thể "chưa ngán" Amazon, nhưng nếu Kindle Fire thành công lớn, Apple sẽ không thể phớt lờ được nữa và 2 đại gia này sẽ chính thức bước vào tình trạng chiến tranh.

Kindle Fire là một trong những đối thủ đáng gờm nhất của Apple dù không cùng phân khúc với iPad.
Facebook với Apple vẫn "cơm không lành, canh không ngọt" từ sau khi iOS 5 tích hợp Twitter mà không thèm bắt tay với Facebook. Quan hệ kẻ thù truyền kiếp giữa Facebook với Google chẳng hứa hẹn sáng sủa thêm chút nào mà sẽ chỉ xấu đi trong thời gian tới. Facebook vẫn đang lệ thuộc vào Android và iOS để tiếp cận mảng thiết bị cầm tay. Rõ ràng Mark Zuckerberg sẽ không muốn để điều này kéo dài hơn nữa. Khả năng Facebook tham gia thị trường với 1 Facebook Phone là cực lớn, và nếu Facebook có dự định sản xuất Facebook Phone thì nếu như Mark bỏ lỡ dấu mốc 2012, có thể đó sẽ là sai lầm không thể cứu vãn được.
Google và Apple từng có thời là đồng minh thân cận, CEO của Google từng ngồi trong HĐQT của Apple khá lâu. Tuy nhiên quan hệ giữa 2 hãng này đang ngày 1 xấu đi, những đơn kiện bản quyền của Apple mặc dù không trực tiếp "chĩa mũi dùi" vào Google, nhưng dường như Google đang "đổ thêm dầu vào lửa" khi hết mua lại Motorola để cạnh tranh trực tiếp hơn với Apple đến việc bán "vũ khí" cho HTC trong cuộc chiến chống Apple. Trong các cặp đôi, dường như quan hệ giữa Apple và Google là đang thù hằn công khai nhất.
Những sự "bằng mặt mà không bằng lòng" giữa các công ty thuộc bộ Tứ không còn là điều gì xa lạ. Những "minh tranh ám đấu" cũng đang dần lộ rõ, và trong năm 2012 mọi chuyện sẽ càng trở nên tồi tệ. Các vụ kiện bản quyền sẽ quyết liệt hơn, cạnh tranh giá cả sẽ mạnh mẽ hơn. Chiến tranh đã ở trước mắt, những người không chuẩn bị kỹ càng sẽ là những kẻ đầu tiên ngã xuống.
3. Lợi nhuận là then chốt
Mục đích của bất kỳ công ty nào đều chỉ gói gọn trong 2 chữ: "Lợi nhuận". Mong ước của tất cả các công ty đều là cắt giảm được chi phí và tăng giá bán sản phẩm, đem lại nhiều lợi nhuận hơn. Bộ Tứ cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên cách tiếp cận của mỗi công ty trong bộ Tứ với vấn đề lợi nhuận lại không giống nhau.
Trong khi đối với Google, Facebook, càng nhiều người sử dụng dịch vụ, sản phẩm của họ thì sẽ càng có nhiều tiền chảy vào túi của 2 doanh nghiệp này. Google cung cấp Android và Google Search hoàn toàn miễn phí cho người dùng, chỉ thu phí của các công ty muốn quảng cáo trên các sản phẩm này. Facebook cũng gần tương tự. Chính vì đặc điểm này, 1 chiếc Android Phone bán ra sẽ chỉ đem lại cho Google 10$ mỗi năm lợi nhuận từ quảng cáo, con số này với 1 người dùng Facebook còn thấp hơn nhiều. Vì vậy cách duy nhất để Google, Facebook tăng thu nhập đó là mở rộng thị trường. Vì thế, thị phần đối với Facebook, Google đặc biệt quan trọng và mấu chốt để Google, Facebook đủ "đạn dược" để đấu với Apple, Amazon đó là việc dịch vụ, sản phẩm của Google, Facebook phải nắm vị trí thống trị về thị phần.

Apple hoàn toàn ngược lại. Mặc dù iPhone chỉ chiếm khoảng 25% thị phần so với 40% của Android, Apple vẫn thu về lợi nhuận bằng 1 nửa của cả ngành công nghiệp smartphone do tất cả các hãng cộng lại. Lý do là với mỗi chiếc iPhone 4S bán ra, Apple lãi tới trên 350$. Chính vì lý do đó, Apple không hề "ngán" Android bất kể Android có chiếm bao nhiêu % thị phần đi chăng nữa, miễn là khách hàng của Apple trung thành với iPhone, thế là đủ. Cách tăng lợi nhuận của Apple nhìn chung là đơn giản: Giảm chi phí sản xuất và tăng giá bán.
Vấn đề giá bán Apple vẫn thực hiện rất tốt trong suốt những năm trở lại đây, sản phẩm của Apple luôn được xếp "hạng sang" và có giá cũng "hạng sang". Cách mà Apple cắt giảm chi phí sản xuất càng đơn giản hơn: Giao hết công việc sản xuất cho 1 nhà thầu ở Trung Quốc với giá nhân công rẻ như bèo, "mua cạn" nguồn cung của các vật liệu cần thiết cho sản phẩm của mình. Apple từng "vét cạn" nguồn cung bộ nhớ flash trong suốt nhiều năm liền bằng những hợp đồng trị giá cả tỉ USD. Vét cạn nguồn cung linh kiện không chỉ giúp giá linh kiện mua vào được rẻ, mà còn khiến các đối thủ phải tiếp cận với nguồn hàng khan hiếm và giá cả đắt đỏ. Nhưng những chiêu bài như thế này giờ đây không còn là độc quyền của Apple khi mà Google đã nắm trong tay Motorola, 1 trong những hãng gia công phần cứng điện thoại lâu đời nhất thế giới.

Đừng ngạc nhiên nếu trong năm tới, những "đòn ngầm" như thế này sẽ được các hãng tận dụng triệt để hơn nữa. Google đã bước chân vào lĩnh vực phần cứng đầy mới mẻ và lạ lẫm với gã khổng lồ tìm kiếm. Và để cạnh tranh được với Apple, Larry Page, CEO của Google sẽ phải học cách nghĩ như Tim Cook. Và nếu Google "ăn ngon" mảng phần cứng, Facebook chắc chắn cũng sẽ đi theo bén gót.
Riêng với Amazon, hãng này hoàn toàn không có ý định theo đuổi lợi nhuận từ phần cứng mà chủ yếu muốn tận dụng "nguồn sữa" là tiền bán các nội dung mà phần cứng sử dụng. Điều này lý giải giá rẻ "như cho" của Kindle eReader hoặc Kindle Fire. Không có dấu hiệu gì chứng tỏ Amazon sẽ thay đổi phương án tiếp cận này trong thời gian gần. Và dường như đây cũng là 1 chiêu bài câu khách rất hiệu quả: Nếu không thể cạnh tranh với Apple bằng cấu hình hay thiết kế thì hãy cạnh tranh bằng giá cả. Hướng đi của Amazon sẽ đưa lại kết quả ra sao? Chúng ta sẽ phải chờ thời gian trả lời cho câu hỏi đó.
4. Chấp nhận hi sinh
Trong bất kỳ cuộc chiến nào, hi sinh là điều không thể tránh khỏi. Và kết quả của cuộc chiến giữa bộ Tứ có lẽ sẽ được quyết định bởi việc liệu hãng nào sẽ chịu "mạnh tay" hi sinh đúng thứ, đúng lúc, đúng cách? Hãy nhìn vào Google bạn sẽ thấy điều này thể hiện rõ rệt nhất. Hiện tại Android đang sinh lời khoảng 10$/năm/thiết bị. Nhân với con số 400 triệu thiết bị chạy Android hiện có trên thị trường, chúng ta sẽ có được khoảng 4 tỉ USD lợi nhuận. 1 con số nhìn chung là khá khiêm tốn nếu bạn so sánh với hàng tỉ USD mà Google đang phải chi cho công việc phát triển Android cũng như 12,5 tỉ USD mà Google chi ra để mua lại Motorola, 1 động thái mà theo nhiều đánh giá chỉ là 1 cách để bảo vệ Android. Google+ cũng vậy, tiêu tốn của Google hàng triệu, thậm chí là hàng tỉ USD phát triển và vận hành, mặc dù không đem lại lợi nhuận cụ thể nhưng vẫn được coi là 1 quân bài trọng điểm của gã khổng lồ.

Rất có thể trong thời gian tới, chiến tranh giữa bộ Tứ sẽ là cuộc thi... đốt tiền.
Có thể bạn sẽ thắc mắc vì sao Google lại sẵn sàng "bạo chi" đến vậy khi mà các sản phẩm như Google+ hoặc Android không đem lại lợi nhuận tức thời và cả trong tương lai xa cũng chưa thể sinh lời ngay được? Lý do rất đơn giản, dữ liệu thu thập được từ Android cũng như Google+ sẽ giúp Google nâng cao hiệu quả của bộ máy tìm kiếm, và từ đó, giúp Google bảo vệ cũng như nuôi dưỡng nguồn lợi nhuận lớn nhất của mình. Tất nhiên những chiêu bài "thí tốt" như thế đòi hỏi cái ví của công ty thực hiện nó phải rất dày. Thật may là dường như đối với tất cả các ứng viên trong bộ Tứ, tiền nong không phải là vấn đề.
Bên cạnh việc hỗ trợ cho các sản phẩm cốt lõi hoặc là 1 đầu tư kiểu "hú họa" nhằm nỗ lực mở rộng thị trường, những "con tốt thí" như Google+, iBook của Apple còn có 1 nhiệm vụ khác: tiêu hao sinh lực địch.
Hãy xét thử trường hợp của Google+: Google và Facebook có mô hình kinh doanh khác nhau khá nhiều và Google không thể làm gì để ngăn chặn bước tiến như vũ bão của Facebook. Nhưng từ khi Google+ ra đời, những tính năng của Facebook dường như cũng có xu hướng "lái" theo hướng của Google+, từ việc tạo ra danh sách bạn bè theo nhóm cho tới tính năng chat hình, tích hợp checkin... Tất cả đều là những nỗ lực tự bảo vệ của Facebook. Và khi phải tập trung tâm trí cho việc tự vệ, Mark Zuckerberg sẽ có ít thời gian quan tâm đến việc tạo ra 1 công cụ tìm kiếm để cạnh tranh với Google.
Tấn công là cách phòng thủ tốt nhất, cả bộ Tứ đều hiểu điều đó. Vì vậy trong thời gian tới, chừng nào Google, Apple, Amazon và Facebook còn tiền để đốt, chừng đó chúng ta sẽ càng được chứng kiến nhiều pha "bạo chi" ngoạn mục hơn.
5. Ai sẽ kế thừa Steve Jobs?
Không còn nghi ngờ gì nữa, cái chết của CEO huyền thoại Steve Jobs là một trong những sự kiện đáng chú ý nhất của thế giới công nghệ năm 2011. Sự ra đi của 1 người từng được coi là "đầu tàu sáng tạo" của cả 1 ngành công nghiệp khiến cả thế giới sững sờ. Vai trò của Steve Jobs đối với ngành công nghiệp điện tử tiêu dùng là không cần bàn cãi. Hãy khoan nói đến Steve Jobs như là người tạo ra iPhone, hãy nhìn vào đối thủ của iPhone, các Android Phone bạn cũng sẽ thấy dấu ấn của Steve Jobs đối với smartphone hiện đại sâu sắc đến chừng nào.

Android khởi đầu là 1 dự án nhỏ khởi đầu vào năm 2003 với mục đích tạo ra 1 HĐH điện thoại dựa trên Linux. 2005 Google thầm lặng mua lại Android để rồi 2 năm sau đó, Google công bố HĐH này ra trước bàn dân thiên hạ. HĐH Android năm 2007 được Google công bố trông không hề giống những gì mà chúng ta biết ngày hôm nay. Thay vì sử dụng giao diện cảm ứng, định hướng bằng các thao tác vuốt, trượt giống như iPhone thì Android của năm 2007 là 1 HĐH dành cho smartphone không có màn hình cảm ứng. Thay vào đó là bàn phím cứng với các nút điều hướng giống như 1 chiếc BlackBerry.

Đây có thể là chiếc Android Phone mà chúng ta sẽ phải sử dụng nếu iPhone không ra đời.
Thế nhưng tới cuối năm 2008, khi chiếc smartphone chạy Android đầu tiên ra mắt thị trường, người ta thấy 1 smartphone màn hình cảm ứng đa điểm với giao diện thân thiện với cảm ứng, chợ ứng dụng rất giống với những gì mà iPhone lúc đó sở hữu. Điều này giải thích vì sao Steve Jobs từng phát điên lên khi chiếc smartphone chạy Android đầu tiên- HTC Dream, ra mắt và gọi Android là "kẻ ăn cắp". Nói như vậy không có nghĩa là Google chỉ đơn giản "bê nguyên" iOS sang Android, sự thành công của Google trong việc tạo ra 1 HĐH cởi mở và thân thiện đã chứng tỏ được những nỗ lực của Google trên Android là không hề bé nhỏ.

Phải nói Android có ngày hôm nay, 1 phần rất lớn là công của iPhone và Steve Jobs.
Tuy nhiên vẫn có 1 thực tế mà chúng ta cần thừa nhận với nhau rằng: Chiếc smartphone Android của năm 2007 mới chính là hình ảnh tương lai của cả ngành công nghiệp smartphone nếu như Steve Jobs không cho ra đời 1 iPhone đột phá đến vậy. Qua iPhone và iPad, có thể nói 1 cách hình tượng rằng Steve Jobs luôn là người đi đầu và dẫn dắt cả 1 ngành công nghiệp theo sau.
Và giờ đây khi Steve Jobs đã ra đi, câu hỏi ai sẽ là người thay thế Steve Jobs trong việc giúp định hình thế giới công nghệ đang cần câu trả lời. Và nếu như có 1 người nào xứng đáng đứng vào vị trí kế nhiệm Steve Jobs với trách nhiệm là "đầu tàu sáng tạo", thì chắc chắn đó sẽ là 1 trong 4 CEO của bộ Tứ Amazon, Apple, Google và Facebook.
Và khi nói đến cuộc chạy đua về tầm nhìn và sáng tạo, đương kim CEO của Apple: Tim Cook dường như là người lép vế nhất. Trong cả 4 CEO, Tim Cook là người duy nhất không phải là thành viên sáng lập của doanh nghiệp mà mình quản lý. Hơn nữa, Tim Cook từng được coi là 1 thiên tài về quản lý, hoạch định tài chính và có xuất thân là 1 cử nhân kinh tế chứ không phải là 1 kỹ sư công nghệ như 3 CEO còn lại. Hãy nhìn vào ví dụ của Bill Gates và Steve Ballmer từ Microsoft để thấy khi 1 "con buôn" được trao quyền quản lý 1 doanh nghiệp công nghệ khả năng sáng tạo và tầm nhìn của doanh nghiệp đó sẽ bị hạn chế dường nào.

Thêm nữa, có những nguồn tin cho rằng Steve Jobs đã chuẩn bị cả 1 bản kế hoạch sản phẩm đủ dùng cho Apple trong vòng 4 năm sau khi ông mất. Điều này khiến Tim Cook chỉ có 1 nhiệm vụ: Làm theo kế hoạch, chau chuốt hơn khâu quản lý, sản xuất và bán hàng. Điều này khiến CEO mới của Apple không cần thiết phải quá sáng tạo, và cũng chính vì thế, hãy gạch tên Tim Cook khỏi cuộc chạy đua này.
Jeff Bezos CEO của Amazon có lẽ là cái tên ít được độc giả Việt Nam biết đến nhất trong 3 CEO còn lại. Lý do chủ yếu là vì Amazon không hoạt động ở thị trường trong nước, các sản phẩm của Amazon ở thị trường Việt Nam như Kindle chiếm 1 thị phần nhỏ và với giá rẻ nên không gây được nhiều ấn tượng. Tuy nhiên Bezos lại là ứng cử viên sáng giá nhất trong số cả 3 CEO. Nếu bạn từng xem cách Bezos thuyết trình trong buổi giới thiệu Kindle Fire hồi tháng trước, bạn sẽ thấy đâu đó bóng dáng của Steve Jobs, cũng phong thái tự tin, trình bày vấn đề mạch lạc và thuyết phục.

Cách thuyết trình của Bezos khiến chúng ta nhớ tới Steve Jobs.
Và hơn hết, Bezos là người từng đem lại những sản phẩm hoàn toàn mới, không hề "copy" ý tưởng của bất kỳ doanh nghiệp nào thậm chí còn tạo cảm hứng cho cả các công ty khác như Amazon Web Service, Kindle eReader và gần đây nhất là Kindle Fire. Amazon có thể được coi là doanh nghiệp đi đầu trong điện toán đám mây và thiết bị đọc sách điện tử. Tất cả là nhờ công của Bezos. Và trong khi tất cả các công ty khác đều có học theo mô hình của Apple: Tạo ra các sản phẩm phần cứng cao cấp và bán với giá cắt cổ hòng thu lợi thì Amazon lại đi theo 1 hướng hoàn toàn khác: Các thiết bị của Amazon như Kindle và Kindle Fire đều có giá rẻ "giật mình" và nguồn thu chính của Amaozn là cung cấp nội dung như ebook, phim... Bezos từng nói với các cổ đông của Amazon như sau: "Chúng ta sẵn sàng tính kế lâu dài. Chứng ta bắt đầu mọi việc từ nhu cầu của khách hàng. Và quan trọng hơn cả, chúng ta sẵn sàng hứng chịu mọi sự hiểu lầm trong một thời gian rất dài vì những phương pháp đặc biệt của mình". Sự táo bạo mở lối đi riêng này gợi chúng ta nhớ về 1 người: Steve Jobs.
Larry Page, CEO đồng thời là đồng sáng lập Google lại không có được sự sáng tạo như vậy. Ngoại trừ Google Search là sản phẩm "có 1 không 2", các sản phẩm khác của Google như Gmail, Android, Google+... đều là những sự "đánh bóng" của Google đối với những ý tưởng cũ. Tuy nhiên có 1 điều mà chắc chẳng 1 CEO nào có thể sánh với Larry Page. Đó là khả năng "chịu đòn" dài hạn. Youtube, Gmail và thậm chí cả Android đều là những sản phẩm đang gây lỗ của Google với lợi nhuận không đủ bù đắp chi phí nghiên cứu, điều hành. Nhưng Google vẫn không hề nao núng mà vẫn vững vàng trên con đường đã định sẵn trong suốt nhiều năm liền. Larry Page có thể không có được sự sáng tạo như Steve Jobs, nhưng sự "lì lợm", thần kinh thép và sự quyết tâm không gì lay chuyển được của Page cũng khiến nhiều người phải ngả mũ kính chào.

CEO thứ 4 và là người cuối cùng trong danh sách, Mark Zuckerberg lại có 1 câu chuyện hoàn toàn khác.
6. Chuyện của Zuckerberg
Mặc dù là CEO điều hành 1 trong những doanh nghiệp được đánh giá là hàng đầu hành tinh, vị thế của Mark Zuckerberg so với các CEO còn lại xem ra lại khá bé nhỏ. Mặc dù có tới 800 triệu thành viên, Facebook vẫn chỉ đem lại doanh thu khoảng 2 tỉ USD trong năm 2010, một con số quá khiêm tốn nếu so với 30 tỉ USD của Google cùng kỳ hoặc 108 tỉ USD của Apple. Facebook vẫn là 1 công ty tư nhân, và chính vì cổ phiếu của Facebook chưa được "lên sàn", công ty này vẫn còn thiếu vốn để tung vào những công việc đòi hỏi lượng lớn tiền đầu tư.

Chính lý do này khiến hiện tại Facebook mới chỉ đơn thuần là 1 trang mạng xã hội, kiếm tiền từ dịch vụ trưng bày quảng cáo. Tuy nhiên sau khi IPO, theo nhiều đồn đoán, giá trị của Facebook có thể đạt tới 100 tỉ USD. Với số tiền này Facebook có thể trở thành giống như Google, sử dụng cái ví rất dày của mình như 1 công cụ để đè nén các đối thủ và mở rộng công việc kinh doanh. 100 tỉ USD đủ cho Facebook tham gia vào những ngành nghề mà trước đây chỉ dám đứng nhìn. Nó sẽ giúp hiện thực hóa 1 chiếc Facebook Phone, giúp "đổ xăng" cho những vụ mua lại công ty khác bổ sung thêm nhân lực, kỹ thuật và công nghệ cho Facebook giúp hãng có thể trải rộng hơn cánh tay của mình hoặc thậm chí là 1 dịch vụ tìm kiếm để cạnh tranh với Google Search. Và còn rất nhiều vấn đề của Facebook có thể giải quyết được bằng tiền.
Tham vọng và tài năng thực sự của Zuckerberg sẽ chỉ lộ ra hoàn toàn sau khi Facebook nắm trong tay 1 cái ví thật dày. Tuy nhiên ngay từ bây giờ chúng ta đã thấy Zuckerberg không hề giấu diếm những hoài bão của mình. Từ dịch vụ quảng cáo, tìm kiếm, điện thoại di động, bán nhạc số, game, ứng dụng cho thiết bị di động, tất cả đều đã có dấu chân của Facebook. Và với 1 lượng người sử dụng lên tới 800 triệu, Facebook và Mark Zuckerberg sẽ là một lực lượng đáng gờm cho bất kỳ đối thủ nào. Và cũng giống như Larry Page, Mark Zuckerberg có thể không phải là 1 thiên tài sáng tạo như Steve Jobs. Nhưng sức trẻ, nhiệt huyết và đầu óc của 1 hacker chắc chắn sẽ giúp Mark rất nhiều trong cuộc chạy đua lấy chức "minh chủ" của cả ngành công nghiệp.
Kết
Với tốc độ phát triển của công nghiệp công nghệ thông tin như hiện nay, cảnh "bạc đầu ngọn sóng cuốn anh hùng" không phải là hiếm gặp. IBM từng thống trị thị trường rồi sau đó thoái trào. Microsoft cũng đang ở phía bên kia bờ dốc của sự thành công. Apple, Google, Amazon, Facebook là những cái tên của ngày hôm nay, nhưng biết đâu chỉ vài năm nữa chúng ta sẽ nhắc đến những cái tên khác, hoàn toàn lạ lẫm?
Nói cho cùng, trong lịch sử của ngành CNTT, có lẽ chưa 1 ông lớn nào "chết" vì sự cạnh tranh của các đối thủ, nhất là khi dịch vụ, sản phẩm cốt lõi giữa các đối thủ không quá tương đồng. Hầu hết các trường hợp doanh nghiệp lớn thất bại đều là thuộc dạng "trượt chân ngã chết". Vì vậy, số phận của Apple, Google, Amazon, Facebook sẽ phụ thuộc rất nhiều vào những quyết định của các CEO như Tim Cook, Larry Page, Jeff Bezos hay Mark Zuckerberg.
Năm 2012 hứa hẹn rất nhiều thay đổi thú vị trong ngành công nghiệp. Và rất mong bạn đọc thân mến có thể sát cánh cùng GenK trong từng sự biến động.

Minh Lết - Theo MaskOnlineThứ hai, 24/10/2011, 0:0